Marinus Boezem
Stenen die moeten klinken
Marinus Boezem is inmiddels een vaste waarde voor de kunst- en architectuurmanifestatie Façade. Deze zomer is zijn in 2012 gerealiseerde Passage bij de Koepoort voor de derde keer in de lijst van te bezoeken kunstwerken opgenomen. En er is geen reden om aan te nemen dat de vijfentwintig onder en voor de poort gelegde plaquettes de volgende keren zullen worden overgeslagen.
Na de eerste editie in 2012 besloot de gemeente Middelburg de installatie aan te kopen. Tot ieders tevredenheid. Inmiddels is er wel wat veranderd. De uit Belgisch arduinsteen gehouwen tegels zijn enkele jaren geleden vervangen omdat ze beschadigd waren geraakt. Nu liggen er vijfentwintig zwartgranieten exemplaren. Dat de arduinen plaquettes het loodje moesten leggen, kwam omdat de oorspronkelijke klinkerbestrating voor de poort werd vervangen door een grasveld. Bij het machinaal maaien werden de voor de poort gelegen stenen beschadigd.
Tegels eruit en groen erin, dat is misschien een goede slogan voor stadse voortuinen. Maar volgens Marinus Boezem niet voor de voortuin van de Koepoort, ook niet nadat er granieten plaquettes zijn gelegd: ,,Ik heb het ontwerp van de Passage gebaseerd op de gele klinkerbestrating die er destijds lag. Nu die vervangen is door een grasveld waar honden worden uitgelaten, raken de tegels overgroeid en kun je ze niet goed zien. Daarmee is een belangrijk deel van het effect dat ik beoogde, weg.”
De installatie bestaat uit vijfentwintig tegels. Op de eerste onder de Koepoort staat de naam ‘passage 2012’ met de naam van kunstenaar Marinus Boezem. Op de overige vierentwintig lezen we de namen van personen die betekenis hebben gehad in de Zeeuwse hoofdstad. Zoals een aantal architecten, onder wie Antwerpenaar Jan Pieter van Bauerscheit (1669-1768) die het ontwerp maakte van de in 1739 opgeleverde Koepoort. Ook Jan de Munck (1687-1768), stadarchitect en bouwmeester van de Koepoort, komen we tegen, net als de twintigste-eeuwse architecten Johannes Fake Berghoef (1903-1994) en Arend Jan Rothuizen (1906-1990). En ook Aldo van Eyck (1918-1999). Marinus Boezem: ,,Hij ontwierp met zijn vrouw Hannie een museum voor moderne kunst voor Middelburg dat later Museum 13/IX werd genoemd. Dat ging goed zolang er over een cultureel centrum werd gesproken waar je ook een kaartje kon leggen en kon biljarten. Toen de naam museum viel, liep het fout. Dat zou te elitair en te duur zijn. Ach, dat is zo’n gemiste kans.”
,,Er zitten rare tegenstellingen in de namen op de plaquettes”, zegt de kunstenaar. ,,Naast Koningin Wilhelmina, stadhouder Willem V en keizer Napoleon kom je opeens de Duitse kunstenaar Joseph Beuys tegen die in 1970 een tentoonstelling had in de Vleeshal. En Luciano Fabro, een Italiaanse kunstenaar van de Arte Povera-beweging die hier in 1987 deelnam aan de kunstmanifestatie Forum.” Ook schrijvers als Hans Warren (1921-2001) en J.C.J. van Schagen (1891-1985) kregen een tegel, evenals de Amerikaanse avant-garde componisten John Cage (1912-1992) en Morton Feldman (1926-1987) die tijdens de festivals van Nieuwe Muziek optraden.
Marinus Boezem: ,, Het zijn geen grafstenen die ik heb neergelegd, het is geen kerkhof. Alle namen, weergegeven in steeds andere formaten en lettertypes, moeten vandaag de dag weer in gesprekken voorkomen. De mensen die worden genoemd zijn voorbeelden. Ze kunnen ons inspireren. Er is wel eens geschreven dat de stenen niet willen gedenken, maar juist oproepen. Dat vind ik mooi gezegd.”
,,Als je onder de Koepoort staat en je kijkt richting het stadscentrum, dan zie je de tegels voor je uitwaaieren. Dat idee is sterker geworden sinds de recente, geslaagde herinrichting van het Molenwaterpark. Vanuit de poort heb je daar een mooi uitzicht op. Alleen dat er nu gras ligt op het plein voor de poort in plaats van het eerdere stenentableau, dat is jammer. Aanvankelijk had je de natuurlijkheid van de klinkers waarin de plaquettes werden opgenomen. Helaas heb ik te laat aan de bel getrokken. Maar om de installatie recht te doen, moeten de klinkers eigenlijk worden teruggelegd.”