Anne-Marie van Sprang

Met een rimpeling
neemt het beeld meer ruimte

Tijdens de vorige editie van Façade in 2017 stond het beeld van Anne-Marie van Sprang te spiegelen in het halfronde Prins Hendrikdok aan de Dam in Middelburg. Nu is ‘To Reflect’ weer van de partij. Alleen is het deze keer in de kom van de Herengracht geplaatst.

Waarom haar beeld hernomen wordt? Anne-Marie van Sprang: ,,Het beeld is in 2017 gemaakt naar aanleiding van het thema ‘Face your freedom’, het reflecteren op de vrijheid waarin we leven. Dat was toen urgent en lijkt me nu nog urgenter. In 2017 stond de mens centraal, het ging om kwetsbaarheid kracht laten worden. Dat beoog ik met al mijn werk. De vier vrijheden hebben voor mij sterk met elkaar te maken, gelukkig mijn hele leven al.”

Zoals Frits de Coninck voor Façade 2017 het werk omschrijft is volgens Anne Marie van Sprang een treffende omschrijving van wat zij met haar werk beoogt:
‘Het beeld To Reflect laat zich moeilijk begrenzen. Welbeschouwd is er geen scheiding tussen beeld en spiegelbeeld. Een beeld dat To Reflect heet, kan niet bestaan zonder zijn spiegeling. Die twee vloeien in elkaar over. Net zo ogenschijnlijk soepel beweegt dit beeld zich tussen sculptuur en tekening. De elegante, hiëratische mensgestalte is geabstraheerd tot een zwierige lijn die zich de ruimte in slingert. Het beeld is meer lijn dan volume, meer idee dan fysieke massa. Het lijkt zich te onttrekken aan zwaartekracht, het lijkt zich te onthechten van het al te aardse om als idee verder te leven. Dit tekenachtige beeld is een vorm die idee wordt’.

Wat we zien is een menselijke gestalte met sierlijk zwierende armen. In elke hand wordt een spiegel vastgehouden. De ene is op de buitenwereld gericht. In de andere ziet het beeld zichzelf: ,,Niet in de zin van ‘wie is de mooiste van het land’, maar meer als confrontatie. Het is een figuurlijke spiegel. De figuur denkt na over zichzelf. Je ziet dat bij sporters die veel bezig zijn met lichaam en geest. Voordat ze een oordeel geven, concentreren ze zich. Ze flappen er niet zomaar iets uit. Zij kennen zichzelf. En als je jezelf beter leert kennen, dan word je vanzelf milder. Zelfkennis zorgt voor meer nuance.”

De geabstraheerde mensfiguur – 2,25 meter hoog en 1,60 meter breed – is gemaakt van brons. Omdat het wit gepatineerd is en Anne-Marie veel met porselein werkt, kreeg ze nogal eens de vraag of het beeld echt van porselein was gemaakt. ,,Ja, ook mensen die er verstand van hebben, dachten dat. Maar dat had op dit formaat helemaal niet gekund. Porselein heeft een waanzinnig eigen karakter. Je begint er vol goede moed aan en dan na een paar uur merk je, o ja, het porselein wil ook iets. Dat heb ik met geen enkel ander materiaal. In de oven krimpt het naar alle kanten, overdreven gezegd is het net of het porselein vloeibaar wordt.”

Door de vorm en door de witte kleur heeft de kunstenares het gevoel dat het Façadebeeld ondanks het grote formaat toch veel overeenkomsten heeft met het werk dat meestal uit haar atelier komt. Ze zegt: ,,Ik maak vaak porseleinen beelden die niet groter zijn dan een hand. Als je binnenkomt, zie je iets, maar je ziet niet wat het is  Het geeft zich niet meteen prijs. Met dit beeld is dat net zo. Van een afstand zie je niet wat het voorstelt. Pas als je langzaam, bedachtzaam nadert en een pas op de plaats maakt, laat het zich lezen.”

Over de herplaatsingvan het beeld zegt ze: ,,Het dok was een fantastische plek. Hoe en wat de Herengracht gaat brengen, weet ik niet. Dat is pas duidelijk als het beeld daar staat en ik daar rond kan lopen. Wat ik nooit van tevoren heb kunnen inschatten is dat mensen, toen het beeld al uit het dok weg was, het nog zagen. Niet dat dit nu praktisch is voor een kunstenaar, maar wel het mooiste wat er kan gebeuren, dat een beeld indruk maken kan en mensen het onthouden.  Ik hoop dat dat weer gebeurt in de Herengracht en dat het er, als het een succes blijkt, kan blijven staan.”

Omdat de hoogte van het water in de gracht zo’n twintig centimeter in hoogte varieert, steunt het beeld op een tweede, omgekeerde voet. Daardoor lijkt het alsof er een beeld onder water is dat het andere boven water houdt. Het water is wezenlijk voor het geheel, de titel is niet voor niets ‘To Reflect’: ,,Als er een rimpeling is neemt het beeld meer ruimte in. Met windstil weer krijg je een hele andere spiegeling. Een wit beeld kan niets verhullen. Afhankelijk van het licht is er de afwisseling van harde dan wel zachte schaduwen die het beeld tijdelijk betekenen.”